Północna częśc gminy Ślemień położona jest w Beskidzie Małym, a jej część południowa w Beskidzie Makowskim. Oba masywy rozdzielone są Kotliną Żywiecką sięgającą w doliny rzek Łękawki i Kocońki. Z racji górskiego położenia teren gminy w 60% jest zalesiony, dzięki czemu idalnie nadaje się do celów rekreacyjnych i turystycznych. Szatę roślinną w głównej mierze stanowią lasy jodłowo-świerkowe, natomiast w dolinach cieków wodnych występują skupiska lasów mieszanych, iglasto-liściastych. Doliny rzeczne Łękawki i Kocońki są w przewadze odlesione i wykorzystywane rolniczo. Dla zachowania unikalnych walorów krajoznawczych i kulturowych przewiduje się włączenie gminy w obręb Parku Krajobrazowego Beskidu Małego i jego strefy ochronnej. Najciekawsze szlaki turystyczne w okolicy prowadzą na szczyt Potrójnej (884 m n.p.m.), Madahory (929 m n.p.m.), Leskowca (922 m n.p.m.) i na wzniesienia pasma pewelsko-ślemieńskiego.
    W pobliżu źródła Krzywego Potoku, w granicach wsi Las, jest Jaskinia Komonieckiego. Odkryto w niej ślady osadnictwa z czasu peolitu, ale częściowo zawalony strop utrudnia dostęp do jej wnętrza.
    Rozwój osadnictw na obecnym terenie gminy następował przede wszystkim w dolinach rzecznych. Na przełomie XVI i XVII wieku do Ślemienia i okolicznych wsi napłynęła ludność wołoska i wymieszała się z ludnością miejscową narzucając swoje obyczaje w rolnictwie, hodowli i kulturze ludowej. W 1608 r. Ślemień został stolicą nowopowstałego Państwa Ślemieńskiego i pod koniec XVII wieku zaczyna się bardzo szybko rozwijać dzięki działającym tu browarom i karczmom. Źródłem dochodów dla właścicieli wsi był również piec hutniczy do przerobu rudy darniowej. Niestety uległ on zniszczeniu w czasie pożaru w 1870 r. i teraz możemy oglądać tylko jego ruiny. Słynne były w okolicy jarmarki na ślemieńskim rynku, ale II wojna światowa położyła im kres.
    Gmina Ślemień ma przede wszystkim charakter rolniczy, jednak z racji położenia w atrakcyjnym rejonie górskim obecnie coraz większe znaczenie zaczyna odgrywać turystyczna funcja gminy.