Beskidy to rejon o wyjątkowo bogatym i zróżnicowanym środowisku naturalnym, które to środowisko objęte jest ochroną w postaci rezerwatów i parków krajobrazowych. Najpiękniejsze partie Beskidu Żywieckiego obejmuje utworzony w 1986 roku Żywiecki Park Krajobrazowy wyróżniający się szczególnym pięknem krajobrazu oraz atrakcyjnością turystyczną i rekreacyjną.

Górski klimat stwarza specyficzne warunki dla bujnie rozwijającej się różnorodnej roślinności. Wśród ponad 1000 gatunków tutejszej flory wyróżniają się czosnek syberyjski, niebielistka trwała, urdzik karpacki oraz widłak alpejski. W granicach parku znajdują dogodne warunki do życia: jelenie, sarny, dziki, lisy, zające, kuny, borsuki, rysie, wilki, a nawet niedźwiedzie. W czystych górskich potokach można spotkać pstrągi, a na wygrzanych słońcem kamieniach jaszczurki. Najcenniejsze tereny przyrodnicze objęte są ochroną w rezerwatach. Występują tu także liczne pomniki przyrody.

Niewątpliwą atrakcją przyrodniczą miasta jest położony w centrum rozległy Park Zamkowy w stylu angielskiego parku krajobrazowego (największy tego typu w Polsce). Wyróżnia się on interesującymi elementami kompozycji: układem wnętrz ogrodowych powiązanych ze sobą widokowo i skomplikowanym systemem wodnym. Park stanowi także kolekcję różnorodnej roślinności. Występuje tu 121 gatunków i odmian drzew, krzewów i pnączy, w tym 71 obcego pochodzenia.

Na terenie miasta zlokalizowany jest także inny, niezmiernie urokliwy i ciekawy przyrodniczo rezerwat leśny "Grapa", na którego terenie stwierdzono obecność 160 gatunków roślin naczyniowych i 12 gatunków prawnie chronionych. Przez rezerwat prowadzi przyrodnicza ścieżka dydaktyczna, która umożliwia zapoznanie się z bogactwem tutejszej flory i fauny. Z innych rzadkich osobliwości przyrody warto wymienić stanowiska owadożernej rosiczki występującej na obszarze Torfowiska Wysokiego na Grojcu oraz stanowiska tojadu lisiego (także na Grojcu), jedynego w Polsce i zaliczanego do roślin ginących. Ogółem na Żywiecczyźnie znajduje się aż 240 pomników przyrody.

Władze miasta z wielką powagą podchodzą do rozwiązywania problemów ekologicznych w Żywcu. Oprócz olbrzymich nakładów inwestycyjnych, które przeznaczane są na ochronę środowiska, dużą rolę odgrywa edukacja ekologiczna prowadzona przez Miejskie Centrum Ekologiczne w Żywcu. Te działania miały wpływ na zahamowanie w mieście procesów degradacji środowiska. Za działalność na rzecz propagowania edukacji ekologicznej miasto posiada nagrody i dyplomy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dzięki wdrażaniu nowej strategii zarządzania środowiskiem otrzymaliśmy jako pierwsze miasto w kraju świadectwo "Miasta Czystszej Produkcji".

Otrzymane dotychczas nagrody i wyróżnienia, za całokształt działań na rzecz ochrony środowiska. Przytoczone poniżej zestawienie otrzymanych nagród i wyróżnień stanowi swojego rodzaju zbiór opinii dotyczących realizowanego przez miasto przedsięwzięcia, uwzględniających całość działań gminy na rzecz środowiska.
- Nagroda WFOŚiGW w Bielsku Białej; " Za zasługi pielęgnacyjne drzew stanowiących pomniki przyrody w Żywcu".
-Dyplom WFOŚiGW w Bielsku- Białej- " za działalność na rzecz propagowania edukacji ekologicznej".
-Świadectwo Miasta - Czystszej Produkcji-1998 rok.
-Wyróżnienie w konkursie " Miasto, wymagania Unii Europejskiej organizowanym przez Dyrekcję Generalna Komisji Europejskiej ds. Środowiska i Bezpieczeństwa Nuklearnego i Obrony Cywilnej- 1999 rok.
- Dyplom za udział I edycji Konkursu o Szklana Statuetkę - 2000 rok.
- Laureat II Edycji Konkursu " Gmina Przyjazna Środowisku"- 2001 rok.
- Laureat III Edycji Konkursu " Gmina Przyjazna Środowisku" - 2002 rok.
- Jury IV Konkursu " Przyjaźni Środowisku" nadało miastu Żywiec tytuł MECENASA POLSKIEJ EKOLOGII-2003 rok.
- Minister Ochrony Środowiska na podstawie przeprowadzonego przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach konkursu " Lider Polskiej Ekologii" przyznał miastu ten tytuł w 2003 roku